Franeker

Geschiedenis

Aan het begin de 19e eeuw, na de Napoleontische jaren zag de maatschappij er heel anders uit dan nu. Van sociale voorzieningen, zoals wij die nu kennen en eigenlijk normaal zijn gaan vinden, was in die tijd in het geheel geen sprake. Op een gegeven moment werd het initiatief genomen door een redelijk welvarende groep om iets te doen aan de vaak erbarmelijke omstandigheden waaronder het merendeel van de bevolking moest zien rond te komen. Om de noden iets te verzachten werd landelijk de Maatschappij tot Nut van het Algemeen opgericht.



Later volgden diverse zogenaamde departementen van het Nut, waartoe ook Franeker behoorde. In 1809 werd in Franeker begonnen en tot op de dag van vandaag bestaat deze vereniging nog steeds. Het welzijn van de Franeker bevolking stond hoog in het vaandel.


In de afgelopen twee eeuwen zijn op initiatief van het Nut o.a. de openbare bibliotheek gesticht, de Nutsspaarbank was een bekend verschijnsel in de 20ste eeuw, het badhuis aan het Noord zz is mogelijk geworden door het Nut. Een aantal huizen aan de Heerengracht en de Spaarbankstraat zijn nu nog de bewijzen van het Nutswerk van de laatste eeuw. Niet vergeten mag worden het jeugdwerk, dat jarenlang via een eigen gebouw aan het Martiniplantsoen werd verzorgd. Thans is er een horecagelegenheid in het fraai gerestaureerde pand gevestigd.

In de zestiger en zeventiger jaren is door de betere sociale voorzieningen en de hogere welvaart het accent steeds meer verschoven naar het organiseren van informatieve bijeenkomsten tijdens het winterseizoen.

Vanaf 1 januari 2016 is het departement Franeker afgescheiden van de landelijke organisatie van het Nut tot ‘t Algemeen, en gaat zelfstandig verder onder de naam NUT FRANEKER.

Lees ook hoe ‘t Nut Franeker aan de bakermat van de volkstuin stond.

Activiteiten


Archief

04-08-2025
Programma 2025-2026: Voorwoord

Hierbij het nieuwe programma voor het seizoen 2024-2025. Volgens ons zijn we er in geslaagd weer een afwisselend en boeiend programma samen te stellen. We zien het komende seizoen dan ook met vertrouwen tegemoet.

25-09-2025
Hymp hamp cabaretgroep

Een gezellige avond met hilarisch cabaret vol met prachtige types en passende liedjes.

22-10-2025
Jaarvergadering Aanvang: 19.30 uur

De Boer sjongt mear Bos
Trûbadoer Adri de Boer speelt samen met Sido Post een vervolgprogramma van de liedjes van Stef Bos met nieuwe Friese vertalingen.

21-11-2025
Henk Dillerop

Ruim 40 jaar werkte Henk Dillerop tussen de criminelen, eerst als rechercheur en daarna als gevangenisdirecteur. Vanavond komt hij vertellen over liefde, moord en ander ongemak.

12-12-2025
Kerstbijeenkomst Aanvang: 18.00 uur

Strijkkwartet Regina Forte
De vier dames van Regina Forte spelen mooie composities om ons alvast in Kerstsferen te brengen. Het bestuur trakteert u op een warm buffet.

21-01-2026
Historisch Centrum Franeker

Twee heren van het HCF vertellen aan de hand van een PowerPointpresentatie en enkele oude films de historie van Franeker.

19-02-2026
Tusken Waad en Wiid

Het amusementskoor uit Minnertsga zingen vanavond gouwe ouwe, bekende Nederlandse en Friestalige liedjes.

21-03-2026
Rembrandt op het Bildt

De graaf van Medwert, pseudoniem van Mark Spijkers, brengt een voorstelling gebaseerd op de dichtbundel “Rembrandt op het Bildt.” Een humoristische avond met gedichten en afbeeldingen en een reis van Rembrandt in schilderijen die hij eventueel zelf gemaakt had kunnen hebben in Het Bildt.

21-03-2025
Theo Kuipers

De bekende kaatskenner en oud Franeker komt vertellen over het kaatsen, waarbij de bal op verschillende manieren uit de mof kan vliegen.

20-02-2025
Friestalig cabaret

Een cabaretprogramma geschreven door Klaas Westra gespeeld door zijn 2 kleindochters: "It komt wer foar 't ljocht!"